مایع خنک‌کننده (آب رادیاتور) چیست و چه فایده‌ای دارد؟
سیستم خنک‌کننده‌ی شما یک قسمت اساسی از وسیله‌ی نقلیه‌ی شماست. بسیاری از رانندگان می‌فهمند که وسیله‌ی نقلیه‌ی آن‌ها به مایع خنک‌کننده (آب رادیاتور) احتیاج دارد، اما برخی از رانندگان مطمئن نیستند که از کدام نوع استفاده کنند – یا در وهله‌ی اول اصلاً نمی‌دانند که مایع خنک‌کننده دقیقاً چه‌کار می‌کند.
عملکرد اساسی مایع خنک‌کننده یا همان آب رادیاتور دقیقاً مانند روغن انتقالِ گرماست و همچنین کارکرد ضد یخ را دارد. بسته به نوع وسیله‌ی نقلیه‌تان، ممکن است به مایع خنک‌کننده‌ی خاصی نیاز داشته باشید، مثلا خنک‌کننده‌ای با افزودنی‌های ویژه یا مخصوص تولیدکنندگان خاص یا برای اتومبیل‌های مسافت‌بالا (high mileage).
مایع خنک‌کننده چه فایده‌ای برای موتور دارد؟
هدف اصلی مایع خنک‌کننده انتقال گرما و جلوگیری از آسیب رسیدن به موتور بر اثر یخ‌زدگی یا جوشش است. گرما فقط با استفاده از یک مایع در سیستم قابل انتقال است، بنابراین مهم است که مایع خنک‌کننده‌ی شما در مقابل یخ‌زدگی و تبخیر مقاوم باشد.
به‌علاوه، اگر مایع خنک‌کننده به جوش بیاید بخارات تشکیل‌شده گرما را به خوبی منتقل نمی‌کنند، بدین معنی که اگر مایع خنک‌کننده با مکان‌های خاصی که باید سرد بمانند در تماس نباشد، فلز موتور می‌تواند ذوب شود. برخی از وسایل نقلیه‌ی مدرن با محفظه‌های محکم موتور ساخته شده‌اند که جریان هوای مناسبی ندارند، که باعث می‌شود که بدون سیستم خنک‌کننده‌ی کارآمد فقط در عرض چند دقیقه داغ کنند.
مایع خنک‌کننده همچنین از فلزات و الاستومرهای غیر فلزی (مانند قطعات لاستیکی و پلاستیکی) در موتور و مدار خنک‌کننده در مقابل گرما محافظت می‌کند.
استفاده از خنک‌کننده‌ی نامناسب چه مشکلاتی را به‌وجود می‌آورد؟
بدون خنک‌کننده مناسب در سیستم شما، خوردگی و آسیب دیدن اجزا می‌تواند منجر به تأثیرات منفی طولانی‌مدت شود. این تأثیرات گاهی اوقات نهفته هستند، به این معنی که ممکن است تا یک سال طول بکشد که خوردگی، رسوبات و مشکلات مربوط به اتصالات مشکلی در سیستم ایجاد کنند. این مشکل اغلب توسط رانندگان به اشتباه به‌عنوان خرابی رادیاتور شناخته می‌شود، و نمی‌دانند که مشکل اصلی استفاده از مایع خنک‌کننده‌ی اشتباه بوده. اگر یک رادیاتور دارای خوردگی شدید یا مملو از رسوبات داخلی باشد، ریشه‌ی مشکل ممکن است استفاده از مایع خنک‌کننده‌ی نامناسب باشد.
دیوید تورکوت، مدیر فنی شرکت Valvoline می‌گوید: «اغلب اوقات مردم درمورد اثرات طولانی‌مدت خوردگی و آسیب به اجزای رادیاتور فکر نمی‌کنند.» وی می‌افزاید: «این موارد می‌توانند نهفته باشند: شش ماه تا یک سال طول می‌کشد تا خوردگی، رسوبات و مشکلات اتصالات آن‌قدر زیاد شود که باعث ایجاد مشکل قابل توجهی شود. و وقتی این مشکل به‌وجود می‌آید، مردم فراموش می‌کنند که از مایع خنک‌کننده‌ی نامناسبی استفاده کرده‌اند و فکر می‌کنند که رادیاتور صرفاً از کار افتاده است.» و از آن‌جا که مشکلات مربوط به خنک‌کننده در داخل موتور اتفاق می‌افتد، ممکن است متوجه خسارت ناشی از آن نشوید، مگر این‌که به مسیرهای عبور مایع خنک‌کننده و سطوح داخلی انتقال حرارت موتور نگاه کنید.
هر چند مدت یک بار باید آب رادیاتور را تعویض کنم؟
با بهبود تکنولوژی موتور، مدت زمان نیاز به تعویض خنک‌کننده به طور پیوسته در حال افزایش است.
همین دو دهه پیش، تعویض خنک‌کننده هر دو سال یک بار توصیه‌ی استاندارد بود. سپس، حدود یک دهه پیش، این بازه به پنج سال افزایش یافت. در بسیاری از وسایل نقلیه مدرن امروزی، سیستم خنک‌کننده طوری طراحی شده است که خنک‌کننده حداکثر تا ۱۰ سال (یا حداکثر 200 هزار مایل) قبل از افزودن مایع جدید سیستم را پوشش می‌دهد. در واقع برخی از وسایل نقلیه برای تمام طول عمر مفید زندگی‌شان به تعویض خنک‌کننده نیاز ندارند. ]یادداشت مترجم: البته دقت کنید که این نوشته مربوط به سایتی خارجی می‌باشد و در کشور ایران، تکنولوژی تولید در سطحی پایین‌تر قرار دارد.[
همه‌ی وسایل نقلیه به یک شکل ساخته نشده‌اند؛ مواد مختلف ساخت‌وساز، محیط‌های مختلف کارایی، نرخ جریان‌های متفاوت، دماها و فشارهای مختلف، الاستومرهای مختلف، و غیر فلزات و واشرهای مختلف، همه‌ی این‌ها وسایل نقلیه را از هم متفاوت می‌کند. اما نکته‌ی مشترک همه‌ی آن‌ها این است که باید از آسیب‌ها محافظت شوند. پس در استفاده‌ی صحیح از وسیله‌ی نقلیه‌ی خود دقت کنید.
منبع: وبسایت Valvoline
